medieval.html

Consistorio de demonios, en que varios ministros del diablo

refieren las maldades que vienen de hacer (1).

Quidam [qui en fot] mo nacus filius sacerdotis ydolorum... Et ecce repente [lueco] unus de principibus ejus ueniens adorabit eum. Cui dixit diabolus ¿unde uenis? Et respondit: fui jn alia prouincia et suscitabi [lebantai] bellum [pugna] et effusiones [bertiziones] sanguinum... similiter respondit: jn mare fui et suscitabi [lebantaui] conmotiones [moueturas] et submersi [trastorne] nabes cum omnibus... Et tertius ueniens [elo terzero diabolo uenot]... jnpugnaui quemdam monacum et uix [ueiza] feci eum fornicari.

Señales que precederán al fin del mundo

INCIPIT INTERROGATIO DE NOBISSIMO. -Rex Aristotelis Alexandro episcopo. Indica [amuestra] mici denobissimis temporibus... et pactus [eloleged...], non obserbabuntur... et despiciunt Dei misteria [ber...], et non se flecten [non... taran] jn oratione... et abicinabunt se [aluengue seferan] jtinere et elongabitur amicitia et diuiditur cor hominis per multas diuisiones [partitjones], et pudor [uerecundia] nullus erit jn muliere... et multiplicabitur beneficia [elos serbicios; abientia] ...et abitationes antiquas desolabuntur [nafregar san] ...et non est cui credatur, oratoria dextruuntur [nafre gatos]... et effunditur [uerteran] sanguinem justorum... et fides nulla erit; et maledicent principes suos; et abicinabunt se [alongarsan] jtinere... et minuabit terra et multum ab traque partes [ambas partes]... sicut [quomodo] stella matutina... et facit jn frontem caracterem [seingnale]... et ab aquilone usque jn meri die [merita]... (Cristo bajará contra el Antecristo: ) et in terra quam jlle maledictus aqua siccauerit, dauit Dominus jn terra aquam suam; et ubi quod non fuit aqua, cursiles [correnteros] dauit aquas. Et jnueniebit [aflarat] jllum maledictum juxta mare et occidit eum Dominus gladio ori sui.

Incipiunt sermones cotidiani beati Agustini

Gaudeamus fratres karissimi et Deo gratias agimus, quia uos, secundum desideria nostra, jncolomes [sanos et salbos] jnueniri meruimur [jzioqui dugu]. Et uere fratres juste et merito [mondamientre] pater gaudet quotiens filios suos et corpore sanos et Deo deuotos [promissiones] jnuenerit; ... concessit [donauit]; hoc quod ad profectum animarum uestrarum pertinet [conuienet fere] deuemus caritati [miente] uestre suggerere [seruire]... Intelligite [jntellegentja abete] karissimi, quia non jdeo christiani facti sumus ut dejsta uita tantum solliciti simus [ansiosusegamus]... Si uero, quod Deus non patiatur [non quieti] et mala opera exercimus [nos sificieremus] et plus pro carnis luxuria quam pro salute anime laboramus, timeo ne quando boni christiani cum angelis acceperint uitam eternam nos, quod absit, precipitemur [guec ajutuezdugu] [nos nonkaigamus] jngeenna. Non nobis sufficit [non conuienet anobis] quod christianum nomen accepimus si opera christiana non facimus. ..Inuidiam uelut gladium diaboli respuit [geitat]... qui adulterium [fornicatjonem] non facit... qui de fructibus suis prius [ances] non gustat nisi ex jpsis aliquid Deo offerat, qui decimus annis singulis erogandas pauperibus reddet [qui dat alosmisquinos], qui sacerdotibus honorem jnpendit [tienet]... sicut [quomo do]... qui nullum hominem odio abet [nonaborrescet], qui stateras do losas et mensuras duplices uelut [quomodo] g1adium diaboli perorrescit [aborrescet]... qui quando ad eclesiam uenerit orationi jnsistit et se diuersis [muitas] litibus non jnligat [non separat]... adjuro [coniuro] ut totius uiribus [de tota fortitudine] jn omni causa justitia teneatis et de anime uestre salute adtentius [buena mientre] cogitetis. ..Nolite uos occupare [parare uel aplecare] ad litigandum [demandare] set potius [plus maijus] ad orandum, ut non rixando Deum offendere [gerrare].

Item alius sermo

Karissimi quotiens cumque ad eclesiam uel ad sollemnitatem martirum conuenti fueritis... cum Dei adjutorio jmplere contendite [tenete]... Sunt enim plurime, et precipue [plus majus] mulieres, qui jn eclesia garriunt... Adtendat [gatet] unusquisque [quiscataqui] ne munera accipiendo alterius causam malam faciat suam penam si jnjuste judicauerit; accipe pecunie lucrum et jncurrit [kaderat] anime detrimentum. Non se circumueniat qui talis est [nonse cuempetet elo uamne ensiui] ; jn illo enim jmpletur quod scriptum est: jn quo judicio judicaueritis judicauimini. Forsitam [alquieras] quando jsta predicamus aliqui contra nos jrascuntur et dicunt: jpsi qui hoc predicant hoc jmplere dissimulant [ tar. darsan por jnplire]; jpsi sacerdotes, presuiteres et diacones talia plura conmittunt [ tales muitos fazen] ; et quidam, fra tres, alicotiens [alquandas beces] uerum est, quod pejus est. Nam aliqui clerici et jnebriari se solent, et causas jnjuste subuertere [transtornare] et jn festiuitatibus causas dicere et litigare non erubescunt [nonse bergudian tramare]. Set num [certe] quid toti condemnandi sunt... Nos jpsos pariter [aduna] arguimus [castigemus];... admoneo [castigo]; jn diem judicii duppliciter crimins [peccatos] reus esse timeo; ad mensam cordis uestri offero [ dico ] legem diuinam, quasi [quomodo] Domini mei pecuniam [ganato]. Christus cum uenerit sacerdotibus, jpseest exacturus [de la probatione] usuram [ ela legem] ...Saluatoris precepta jnsinuo [jocastigo] ...qui et nobis tribuat libenter [ uoluntaria] audire quod predicamus... abjubante domino nostro Jhesu Christo cui est honor et jmperium cum patre et Spiritu Sancto jn secula seculorum [conoajutorio de nuestro dueno, dueno Christo, dueno Salbatore, qual dueno get ena honore, equal dueno tienet ela mandatjone cono Patre, cono Spiritu Sancto, enos sieculos delosieculos. Facanos Deus omnipotes tal serbitjo fere ke denante ela sua face gaudioso segamus. Amen.]

Homelia sancti Agustini episcopi

Primum quidem decet nobis audi re justitiam, dejnde jntelligere, per jntellegentiam fructum reddere doctrine [es... ela uel deritura]... Non auditores legis justificabantur [non se endrezaran] apud Deum, set factores. ..Quis est homo qui uiuit et non uideuit mortem quem admodum [... iuedo] mors jn Adam data est [data... jet] jta dominauitur [...o ...o feito je] jn omnibus filiis ejus... jn uestibus candidis [albis]... faciunt certamina [pugna]... jnermis [sine arma]... scutum fidei... et galea [bruina] salutis... et sentiat [sepat] quis eum deducat [liebat]. Tunc anima jnmunda dicit: eu me [uemici], magne sunt tenebre... ubi sunt tenebre exteriores [de fueras] et tu jbis [etuiras] ubi erit fletus et stridor dentium et multitudo tormentorum [penas]. Et dicit jterum jnfelix anima: asper est jter. Demones respondunt: asperius [plusaspero mas] te futurum seducimus ad portum plausto [feito] nostro Satane qui ligatus est jn puteo jnferni... deducimus te ad locum terribilem [paboroso uel temeroso]; carens [lebando] tabernacula justorum, et uidebis simul et scies tormenta jmpiorum. Tunc diuidunt se [partirsan] in duos hostes... donec [ata quando]... prout gessit [fezot] sibe bonum sibe malum... galea [gelemo] salutis... misericors est, ospitalis et, omnia sustinuit [sufriot] propter Dominum omnipotentem, tamen et sperans semper futurum esse profanum [prabatio] ...Uidebis claritatem Dei sicut facie ad faciem, non per speciem neque per uelamen [quemo enos pillu noke non quemo eno uello] quem admodum uidebunt filii Srahel faciem Moysi. Dicit denuo [altra] anima: magna est letitia angelorum... suabe est [dulce jet] iter [uia]. Angeli respondunt... deducimus te [nos lebarta mus] ad locum tabernacula sanctorum carens [lebando] jnjustorum habitationes... ubi [obe] manifestat [parescen] beatitudinem [enna felicitudine] anime... Et repleuimur [nos enplirnosamus] in bonis domus tue... Non est acceptio [prenditio] personarum [famas], siue seruis siue nouilitas generis, sed reddet [tornarat] Deus unicuique [quiscataqui huamne] secundum opera sua.

Item sermo cotidiani

Rogo uos fratres karissimi nemo dicat jn corde suo quia peccata carnis non curat Deus. Sed audite [kate uos] apostolum dicentem... siquis [qualbis uemne]... Dicit etiam [Esajas] testimonium [ficatore] omnis caro fenum et omnis claritas ejus ut flos [flore] feni [jerba] ...Sed ad tempus moritur non resurgit [non se uiuificarat] cum crimine [peccato]. Ayt enim apostolus [zerte dicet don Paulo apostolo] quia corpora uestra templum est Spiritus Sancti... tu jpse es [tueleisco jes] templum Dei... in domo tua manes [tu sie des]... uide quid agas [ke faras], uide ne offendas [tunon jerras] templi hauitatorem, ne deseras te [tunon laisces] et jn ruinam uertaris [tornaras]. Nescitis jnquid [dicet] quia corpora uestra templorum est Spiritus Sancti quem habetis a Deo et nono estis uestri [reputatiba] emti enim estis pretio magno.

1) Ramón Menéndez Pidal, Orígenes del español (3ª ed.), Madrid, 1950, págs. 3-9.

Incluyo las glosas entre paréntesis cuadrados [ ].